Wat is nu precies dialoog? De kranten staan vol van mensen die in dialoog zijn of in dialoog met elkaar zouden moeten zijn. En in de managementliteratuur van dit moment is dialoog ook hot. “Dialoog is hét voertuig van leiderschap in de eenentwintigste eeuw”, schrijft Jan Bommerez in Door de bomen het bos zien (2017).
De afgelopen jaren hebben wij preciezer onderzocht wat dialoog is, omdat we mensen trainen in het begeleiden van dialoog. Dit onderzoek leidde ons langs de beoefening van veel verschillende vormen van dialoog, uit en in allerlei delen van de wereld. Daarnaast hebben we ons in diverse dialoogmethodieken verdiept, door trainingen te volgen[1]. Maar vooral hebben we samen honderden dialogen gevoerd en ervaren hoe dialoog zich van andere gespreksvormen onderscheidt.
De algemene definitie van dialoog die wij formuleerden op basis van onze kennis en ervaring luidt: Gezamenlijk een vraag onderzoeken door aandachtig te luisteren, ervaringen te delen en te reflecteren op de inzichten.
Ons onderzoek en ervaringen leidt tot het inzicht dat er universele principes ten grondslag liggen aan dialoog. We noemen dit de basisprincipes van dialoog. En deze basisprincipes zijn vervolgens de bron voor gespreksregels, voor de rol en de houding van de gespreksbegeleider, voor de vraagformulering, de houding van deelnemers en zelfs voor een dialogische levenshouding.
We onderscheiden zeven basisprincipes:
- Gelijkwaardigheid
- Onderzoeken
- Aandachtig luisteren
- Zorgvuldig spreken
- Zijn met wat er is
- Oordeel uitstellen
- Vertragen en verstillen
In de training gaan we aandachtig in op de betekenis van deze basisprincipes en bouwen we vanuit daar door naar het beoefenen van de vaardigheid van het zijn van goede gespreksleider in (een specifieke vorm van) dialoog.
Bijgaande het materiaal dat we in de training onder andere hanteren en onder een creative commons licentie publiceren.
[1] Trainingen onder meer: Nederland in Dialoog voor dialoog gebaseerd op Appreciative Inquiry, World Dialogue Foundation voor taking circles, Arab Educational Institute Center voor Read, Reflect, Communicate and Act-method, Het Nieuwe Trivium voor Socratisch Gesprek, Dialogue for Peaceful Change Oikos/Northern Ireland, Deep Democracy workshop van Myrna Lewis, Theory U workshop en U-lab Otto Scharmer.